Leiderschap, wat is dat nou eigenlijk binnen honden training?

Het begrip leiderschap heeft al eeuwenlang een prominente rol binnen de wereld van honden. In de Verenigde Staten hebben bekende trainers, die opmerkelijk bedreven zijn in commercieel denken, dit concept tot het uiterste uitgebuit.

Zelfs al baseren ze hun benadering op verouderde en weerlegde ideeën zoals de dominantietheorie, blijft dit een veelgebruikte aanpak voor hondentraining vanwege het zichtbare resultaat van de hond die toegeeft aan menselijke wensen – een aspect dat later nader besproken zal worden.

Maar wat houdt leiderschap eigenlijk in?

Deze vraag krijgt uiteenlopende antwoorden. Desondanks wordt een voortreffelijke leider (bij honden maar ook bij mensen) doorgaans gekenmerkt door rust, respect, vertrouwen en het vermogen om helder richting te geven, waarbij mensen vrijwillig die koers volgen zonder dwang. Zo ook de alpha binnen een wolven roedel. Die richting kan enkel gevolgd of gecreëerd worden wanneer er een gemeenschappelijke taal wordt gesproken en het gezamenlijke doel helder is. Denk maar aan je zelf en welke managers of bazen je graag voor werkte en welke niet!

Feitelijk zou het begrip "leiderschap" vervangen kunnen worden door "samenwerking," met een focus op gezamenlijk werken, leren en leven. Zonder harde correcties of een duidelijke harde hand. Want een harde hand is vaak alles behalve duidelijk.

Voor mij betekent "leiderschap": samenwerking, maar bovenal samenleven, waarbij ik de algemene grenzen stel om veilig en vreugdevol te kunnen samenleven binnen de maatschappij. Toch blijft er ruim voldoende ruimte over voor de natuurlijke neigingen en behoeften van de hond, evenals hun welzijn en dat van de mens. En laten we het belangrijkste element niet vergeten: plezier!

Leiderschap impliceert voor mij geenszins onderdrukking gebaseerd op angst, een benadering die vaak wordt gezien bij de eerder genoemde prominente trainers. Zowel mensen als honden vertonen elk vier verschillende stressreacties: fight, flight, freeze en fawn. Met name die laatste reactie is nog onbekend maar komt vaak voor, waarbij de hond ervoor kiest om de eerste drie reacties achterwege te laten en de situatie te ondergaan.

Desalniettemin gaat dit nog steeds gepaard met de zelfde paniek, alleen vind dit vooral intern plaats. Daardoor lijkt het alsof het doel is behaald, en de hond 'luistert', alleen er is geen begrip waarom en het welzijn van de hond is zeer verslechterd. Dit fundament mist dus duidelijk vertrouwen en wederzijds respect.

De kracht van het vertrouwen dat jouw hond in jouw keuzes en richting stelt, versnelt de herhaling van gewenst gedrag.

Wanneer je op je werk constant onder druk staat en niet begrijpt waarom je bepaalde dingen doet, neemt je respect en motivatie om samen te werken af, en je gevoel van veiligheid vermindert geleidelijk. Voortdurende stress leidt tot zowel fysieke als mentale problemen, en een burn-out ligt op de loer. Dit is voor een hond niet anders.

Investeer in het begrijpen van je hond en leer op een welzijnsgerichte manier samen te werken. Deze investering zal altijd vruchten afwerpen, en je zult merken dat er weinig "leiderschap" nodig is om het gewenste gedrag van je hond te bereiken.

Wat betekent leiderschap voor jou?